Tư tưởng nữ quyền pháp thế kỷ xx và vai trò của nó trong phong trào đấu tranh bình đẳng giới - NCS. Lý Ngọc Yến Nhi

Tên đề tài: Tư tưởng nữ quyền pháp thế kỷ xx và vai trò của nó trong phong trào đấu tranh bình đẳng giới
Chuyên ngành: Triết học
Mã số: 9.22.90.01
Họ và tên nghiên cứu sinh: Lý Ngọc Yến Nhi
Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Trọng Nghĩa, TS. Ngô Thị Mỹ Dung
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM
1. Tóm tắt nội dung luận án
Lịch sử hình thành và phát triển của tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX chịu sự tác động mạnh mẽ của điều kiện khách quan cũng như nhân tố chủ quan. Nội dung cơ bản của tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX được thể hiện qua ba chủ đề chính, đó là: quan niệm về phụ nữ, quyền của phụ nữ và con đường giải phóng phụ nữ.
Đối với quan niệm về phụ nữ, trong tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX nổi lên hai khuynh hướng tiêu biểu là khuynh hướng trung hòa và khác biệt dưới lăng kính của quan điểm giới. Các hướng tiếp cận này cũng kéo theo đó các con đường giải phóng phụ nữ khác nhau, theo đó có hai khuynh hướng nổi bật là: phụ nữ được giải phóng khi được tự do làm những điều giống như nam giới được làm (khuynh hướng trung hòa) và phụ nữ được giải phóng khi được tự do là chính mình (khuynh hướng khác biệt tiến đến dị biệt).Trong quan niệm về quyền của phụ nữ, các nhà nữ quyền Pháp đã tập trung đấu tranh cho các quyền trên lĩnh vực chính trị như tự do lao động, tự do giáo dục, tự do chính trị; quyền tự do lựa chọn của phụ nữ trong mối quan hệ gia đình, trong đó có quyền tránh thai, phá thai; quyền riêng tư trên khía cạnh tự do tính dục…
Thông qua các nội dung cơ bản đó, có thể rút ra ba đặc điểm cơ bản của tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX: một là, Tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX được hình thành phát triển theo ba cấp độ: Tư tưởng nữ quyền – Lý thuyết nữ quyền – Chủ nghĩa nữ quyền; hai là, Tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX có sự đa dạng hóa về nền tảng phương pháp luận, nội dung và chủ đề tư tưởng, song thống nhất ở mục đích cuối cùng là hướng đến bình đẳng giới thực chất; ba là, Tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX chủ yếu là thể nghiệm tư duy lý luận của nữ giới với lối biểu đạt mang tính lý thuyết và giàu hình tượng.
Trên phương diện thế giới quan, tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX có sự đa dạng về nền tảng thế giới quan, tiếp cận trên cả hai góc độ duy vật và duy tâm, trong đó hai khuynh hướng là nữ quyền hiện sinh và nữ quyền phân tâm học thiên về thế giới quan duy tâm chủ quan. Trên phương diện phương pháp luận, tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX thể hiện sự vận dụng nhiều nền tảng tư tưởng, tuy nhiên đa phần dựa trên phương pháp luận của các học thuyết triết học phi duy lý. Bên cạnh những đóng góp giá trị cho các lý thuyết nữ quyền nói chung thì hướng tiếp cận của tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX vẫn có những hạn chế nhất định, đòi hỏi phải có những nghiên cứu đánh giá khách quan và toàn diện hơn về tư tưởng nữ quyền Pháp nói riêng, các lý thuyết và phong trào nữ quyền hiện đại nói chung trong bối cảnh hiện nay.
Mặc dù vậy, khi xem xét dưới cái nhìn lịch sử - cụ thể, tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX vẫn giữ vai trò quan trọng trong phong trào đấu tranh bình đẳng giới qua những đóng góp vào sự phát triển lý luận về bình đẳng giới cũng như thực tiễn phong trào đấu tranh bình đẳng giới tại Pháp và trên thế giới. Nó góp phần giúp phụ nữ nhận thức rõ về bản chất vị thế và tiềm năng của bản thân mình, thoát khỏi thể chế nam trị, tự giải phóng mình ra khỏi thành kiến, não trạng về sự thấp kém của phụ nữ trong quan hệ gia đình và xã hội. Tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX cũng đã trở thành cơ sở lý luận khoa học, triết học và là niềm hứng khởi để hình thành các tổ chức, hiệp hội phụ nữ toàn thế giới trong cuộc đấu tranh bình đẳng giới, tạo điều kiện để phụ nữ tham gia sâu hơn, rộng hơn và có quyền lực, vị thế, vai trò trong các tổ chức chính trị - xã hội. Bằng những lý lẽ sâu sắc và cái nhìn mới mẻ, tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX đã trở thành diễn ngôn của nữ quyền và bình đẳng giới ở Pháp nói chung. Không chỉ vậy, những gợi mở từ trào lưu này còn mang giá trị tham khảo, qua đó góp phần định hướng cho việc đề xuất và thực hiện chiến lược bình đẳng giới tại các quốc gia, trong đó có Việt Nam.
2. Những kết quả mới của luận án
Luận án đã trình bày, phân tích làm rõ những nội dung và đặc điểm chủ yếu của tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX một cách có hệ thống, đồng thời làm rõ vai trò của tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX trong phong trào đấu tranh bình đẳng giới tại Pháp và trên thế giới ở cả hai phương diện lý luận và thực tiễn. Luận án cũng đã phân tích những gợi mở của tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX đối với tiến trình hướng đến bình đẳng giới tại Việt Nam và đề xuất một số khuyến nghị nhằm đạt đến bình đẳng giới thực chất tại Việt Nam.
3. Khả năng ứng dụng của luận án
Bằng việc trình bày một cách có hệ thống sự hình thành và phát triển, những nội dung và đặc điểm cơ bản của tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX, luận án giúp người đọc có nhận thức sâu sắc hơn về nữ quyền và bình đẳng giới phương Tây hiện đại, qua đó góp phần nâng cao năng lực tư duy lý luận về chủ đề này. Trên cơ sở đó, luận án làm rõ vai trò của tư tưởng nữ quyền Pháp đối với lý luận và thực tiễn phong trào bình đẳng giới. Những tác động, gợi mở từ tư tưởng nữ quyền Pháp thế kỷ XX là những vấn đề có ý nghĩa thực tiễn, góp phần vào cuộc cách mạng về giới nói chung, cũng như tiến trình hướng đến bình đẳng giới thực chất tại Việt Nam nói riêng.