Triển khai Nghị quyết số 57 tại ĐHQG-HCM: Nhân tài là yếu tố quyết định

Là đơn vị tiên phong, ĐHQG-HCM đã nhanh chóng và quyết liệt triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (Nghị quyết số 57). Ngay từ đầu năm 2025, ĐHQG-HCM đã chủ động phối hợp với các địa phương, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước, tổ chức 12 hội thảo, hội nghị chuyên đề, góp phần cụ thể hóa Nghị quyết số 57 thành các chương trình hành động thiết thực.

Đáng chú ý, Chương trình VNU350 nhằm thu hút, giữ chân và phát triển nhà khoa học trẻ, nhà khoa học đầu ngành (Chương trình VNU350) đã thu hút 22 nhà khoa học quốc tế năm 2024 và dự kiến tuyển dụng 39 nhà khoa học vào năm 2025. Chương trình Giáo sư thỉnh giảng cũng đã phê duyệt 28 giáo sư và chuyên gia quốc tế, góp phần kết nối tri thức toàn cầu, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu tại Việt Nam.

Những thành quả này khẳng định vai trò nòng cốt của ĐHQG-HCM trong phát triển khoa học, công nghệ tại khu vực phía Nam. Để hiểu rõ hơn về vai trò và kết quả bước đầu của ĐHQG-HCM trong triển khai Nghị quyết quan trọng này, Website ĐHQG-HCM đã có buổi phỏng vấn PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐHQG-HCM.

* ĐHQG-HCM đã chủ động phối hợp chặt chẽ với nhiều địa phương khu vực phía Nam trong việc triển khai Nghị quyết số 57. Ông có thể cho biết những điểm nhấn trong cách tiếp cận và kết quả bước đầu của ĐHQG-HCM khi hợp tác với các tỉnh thành này?

- Chúng tôi luôn xác định việc phối hợp với các địa phương là yếu tố then chốt để đưa Nghị quyết số 57 đi vào thực tiễn và mang lại hiệu quả cao. ĐHQG-HCM đã tổ chức nhiều hội thảo, buổi làm việc với các tỉnh thành và doanh nghiệp phía Nam, và kết quả ban đầu rất đáng khích lệ.

Điển hình là với Thành phố Hồ Chí Minh, chúng tôi đã phối hợp tổ chức hội thảo khoa học về triển khai Nghị quyết số 57. Từ đó, ĐHQG-HCM đã đề xuất nhiều chính sách đột phá cho thành phố, bao gồm phát triển Khu đô thị ĐHQG-HCM thành khu đô thị thông minh, đặt hàng nghiên cứu khoa học chiến lược, hỗ trợ thu nhập cho giáo viên Trường Phổ thông Năng khiếu và thu hút chuyên gia, nhà khoa học.

Với tỉnh Đồng Tháp, ĐHQG-HCM và Tỉnh ủy đã cùng thảo luận giải pháp triển khai Nghị quyết số 57. Hai bên thống nhất nhiều hoạt động như bình dân học vụ số và hỗ trợ sinh viên Đồng Tháp đang học tại ĐHQG-HCM. Đặc biệt, chúng tôi đã đề xuất mô hình tiên phong “3 nhà” (Nhà nước - Nhà trường - Nhà doanh nghiệp) để xây dựng chương trình nghiên cứu chung về nông nghiệp và bảo tồn thiên nhiên. Ngày 18/4/2025, ĐHQG-HCM, UBND tỉnh Đồng Tháp và Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn đã ký kết hợp tác ba bên về đào tạo nhân lực chất lượng cao, phát triển công nghệ tiên tiến trong thủy sản và kinh tế tuần hoàn. Đây là mô hình “3 Nhà” đầu tiên của ĐHQG-HCM, thể hiện cam kết đưa khoa học công nghệ vào thực tiễn.

Tương tự, chúng tôi cũng đã làm việc hiệu quả với các tỉnh Đồng Nai, Tây Ninh, Long An, Cà Mau, Bình Thuận và Bình Phước, tạo ra các giải pháp cụ thể cho từng địa phương, từ công nghệ sinh học trong nông nghiệp thông minh, xử lý chất thải đến phát triển hạ tầng, năng lượng xanh và ứng dụng AI trong quản lý.

* Ngoài các địa phương, việc hợp tác với các doanh nghiệp và tổ chức trong nước, quốc tế cũng là một phần quan trọng trong việc triển khai Nghị quyết số 57. Ông có thể chia sẻ về những hoạt động nổi bật trong lĩnh vực này?

- Trong tháng 3 và 4 năm 2025, ĐHQG-HCM đã liên tục phối hợp với doanh nghiệp và tổ chức trong, ngoài nước để thúc đẩy phát triển công nghiệp bán dẫn, khoa học công nghệ và chuyển đổi số.

Chúng tôi đã tổ chức hội thảo về công nghệ đóng gói, kiểm thử tiên tiến và làm việc với các tập đoàn công nghệ lớn để triển khai Nghị quyết số 57. Đặc biệt, ĐHQG-HCM đã phối hợp với Ngân hàng Thế giới tổ chức hội thảo tham vấn báo cáo đánh giá phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn, thu hút hơn 70 đại biểu từ nhiều đơn vị.

ĐHQG-HCM cũng đã định hướng rõ chiến lược kết nối với các tập đoàn công nghệ lớn và doanh nghiệp đầu ngành trong các lĩnh vực then chốt như công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và công nghệ cao.

Chúng tôi đã ký kết hợp tác với nhiều doanh nghiệp lớn. Chẳng hạn, với Becamex IDC, chúng tôi hợp tác trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và nghiên cứu khoa học công nghệ, đặc biệt trong các lĩnh vực như vi mạch điện tử - bán dẫn, công nghiệp 4.0, và phát triển thành phố thông minh. Đối với VNG, chúng tôi phối hợp đào tạo ít nhất 1.000 sinh viên thông qua các chương trình chung, đồng thời đầu tư 25 tỷ đồng hỗ trợ nghiên cứu và ươm mầm, thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ. Với Coteccons, chúng tôi hợp tác thúc đẩy phát triển bền vững và chuyển đổi số trong ngành xây dựng, nghiên cứu vật liệu xanh, công nghệ tiết kiệm năng lượng, đào tạo chuyên đề và đề xuất mô hình nhà ở xã hội. Hợp tác còn tập trung nâng cao phúc lợi công nhân và ứng dụng AI trong thiết kế, thi công.

Ngoài ra, ĐHQG-HCM còn ký kết hợp tác với các doanh nghiệp lớn khác như CT Group, TTC AgriS, Tetra Pak Việt Nam, Nestlé Việt Nam, Suntory PepsiCo Việt Nam, Ngân hàng ACB, Bệnh viện Quốc tế DNA và Tập đoàn Sunwah. Các hợp tác này đều hướng đến mục tiêu chung là thúc đẩy đổi mới, bền vững và bứt phá của đất nước trong kỷ nguyên mới, thông qua đào tạo nhân lực, nghiên cứu chuyển giao công nghệ, ứng dụng chuyển đổi số và xây dựng chính sách “ba nhà” hiệu quả.

* Mô hình hợp tác “Ba nhà” - Nhà nước, Nhà trường và Doanh nghiệp là một trong những trọng tâm của ĐHQG-HCM trong việc triển khai Nghị quyết số 57. Xin ông chia sẻ sâu hơn về tầm nhìn và cách thức vận hành của mô hình này tại ĐHQG-HCM?

- Tôi muốn liên hệ câu nói quen thuộc của ông cha ta: “Một cây làm chẳng nên non/ Ba cây chụm lại nên hòn núi cao” để nói lên sự hợp tác hài hòa giữa ba trụ cột: Nhà nước, Nhà trường và Doanh nghiệp. Trong đó, “hòn núi cao” mà tất cả chúng ta cùng hướng đến chính là mục tiêu đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.

Mô hình “Ba nhà” được ĐHQG-HCM xác định là tam giác chiến lược cốt lõi trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia. Chúng tôi đã chính thức ra mắt Chương trình “Nghị quyết số 57-NQ/TW: Từ tầm nhìn đến thực thi Mô hình hợp tác Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp” vào ngày 24/5/2025 để triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57, gắn kết với Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

Trong mối quan hệ hợp tác “ba nhà” này, Nhà nước, với tinh thần của Nghị quyết số 66, đóng vai trò xây dựng thể chế, chính sách nhằm kiến tạo không gian phát triển tối ưu cho doanh nghiệp và nhà trường. Đối với Nhà trường, Nghị quyết số 57 đã nhấn mạnh vai trò đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao từ các cơ sở giáo dục đại học và tổ chức khoa học công nghệ. Đồng thời, Nghị quyết số 68 cũng thể hiện rõ tầm quan trọng của việc đặt hàng đào tạo, phối hợp với các trường đại học, và thương mại hóa các sản phẩm nghiên cứu đến từ doanh nghiệp.

Tôi tin rằng, hợp tác ba nhà phải được vận hành dựa trên những nguyên tắc chung: cùng thiết kế, cùng triển khai, cùng chia sẻ. Khi “tam giác chiến lược” này vận hành hiệu quả, quốc gia sẽ có cơ hội “đi tắt, đón đầu”, thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và vươn lên mạnh mẽ.

* Thưa ông, được biết ĐHQG-HCM cũng đã có những đề án quan trọng gửi Chính phủ và Thành ủy TP.HCM liên quan đến việc triển khai Nghị quyết số 57. Xin ông chia sẻ cụ thể về các đề án này và mục tiêu mà ĐHQG-HCM hướng tới?

- ĐHQG-HCM đã chủ động trình Thủ tướng Chính phủ đề xuất thực hiện Nghị quyết số 57 với Chương trình “Nâng cao năng lực đào tạo và nghiên cứu Khoa học cơ bản tích hợp với Công nghệ chiến lược tại ĐHQG-HCM đạt trình độ tiên tiến, ngang tầm khu vực và thế giới giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn 2045”. Mục tiêu của chương trình là đưa nghiên cứu khoa học cơ bản thành nền tảng phát triển quốc gia, ươm mầm nhân tài. Chúng tôi cũng đã làm việc với các Bộ, ngành liên quan để hoàn thiện chương trình này.

Bên cạnh đó, ĐHQG-HCM đã đề xuất Thành ủy TP.HCM các nội dung triển khai Nghị quyết số 57, tập trung vào đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, hình thành khu đô thị thông minh và phát triển công nghệ mũi nhọn. Chúng tôi tin rằng các đề án này sẽ tạo đột phá cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.