Ngày 11/6/2024, tại Nhà Điều hành ĐHQG-HCM, ĐHQG-HCM đã tổ chức tọa đàm “Pháp luật về xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư và đề xuất cơ chế thí điểm cho ĐHQG-HCM”. PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐHQG-HCM chủ trì tọa đàm với sự tham dự của gần 40 nhà khoa học đầu ngành và các nhà khoa học trẻ của ĐHQG-HCM.
Không có cơ chế vượt trội sẽ rất khó thu hút nhân tài
PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐHQG-HCM cho biết ĐHQG-HCM đã trình Thủ tướng Chính phủ về chương trình thực hiện Nghị quyết số 24 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Theo đó, ĐHQG-HCM kiến nghị Thủ tướng một số chính sách vượt trội để đạt được mục tiêu trở thành đại học trong nhóm hàng đầu châu Á, trong đó có đề xuất cho phép ĐHQG-HCM thí điểm bổ nhiệm các chức danh Giáo sư, Phó Giáo sư (GS, PGS) và trợ lý GS. Việc thí điểm này gắn liền với các chính sách thu hút, bồi dưỡng và phát triển nhân tài, tức các nhà khoa học trẻ và nhà khoa học đầu ngành để phát triển các chương trình đào tạo và nghiên cứu mới, phục vụ cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.
“Nếu không có cơ chế đột phát này chúng ta rất khó tuyển dụng được các nhà khoa học trẻ, nhà khoa học đầu ngành về công tác tại ĐHQG-HCM”, Giám đốc ĐHQG-HCM nhấn mạnh. Trung Quốc hiện đã giao quyền bổ nhiệm GS, PGS cho 8 trường đại học tốp đầu, tập trung ở Bắc Kinh, Thượng Hải.
Thực trạng bổ nhiệm chức danh GS, PGS tại Việt Nam
TS Thái Thị Tuyết Dung, Phó Trưởng ban phụ trách Ban Thanh tra - Pháp chế cho biết hiện nay các quy định pháp luật về xét công nhận đạt tiêu chuẩn và bổ nhiệm chức danh GS, PGS tại Việt Nam còn nhiều vướng mắc:
Quy trình xét công nhận thông qua 03 Hội đồng của Việt Nam khá phức tạp với nhiều yêu cầu về thủ tục hành chính.
Đối với tiêu chuẩn xét duyệt các chức danh GS, PGS, điểm c, khoản 2, Điều 4 của Quyết định số 37 còn một số vấn đề chưa phù hợp với thực tiễn như: yêu cầu thời gian tham gia giảng dạy khá dài; Việc tính điểm công trình theo số lượng bài báo khoa học, số lượng tác giả còn nhiều điểm bất hợp lý; Chưa quan tâm nhiều đến yếu tố đặc thù của ngành, lĩnh vực; Chưa định lượng một số tiêu chí khoa học theo thông lệ quốc tế như: Kinh phí đề tài, dự án mà ứng viên mang về cho đơn vị; các hoạt động học thuật như tham gia hội đồng biên tập, chủ trì tổ chức hội thảo, hội nghị quốc tế; các công trình khoa học đóng góp xây dựng, phản biện chính sách cho Đảng và nhà nước; Việc bỏ phiếu đôi khi còn mang yếu tố định tính…
Đặc biệt là với cách làm như hiện nay khiến các cơ sở giáo dục ở thế bị động trong chiến lược phát triển các chương trình đào tạo và nghiên cứu mới, có ngành chưa có trong danh mục của hội đồng ngành (như ngành khoa học – công nghệ vật liệu). Một số ngành truyền thống có nguy cơ không còn GS đầu ngành.
Ở khía cạnh khác, việc phụ thuộc vào số lượng công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế dẫn đến xu hướng thương mại hóa công tác xuất bản, các tạp chí “săn mồi” xuất hiện ngày càng nhiều, làm méo mó và giảm sút niềm tin của xã hội đối với giáo dục.
TS Thái Thị Tuyết Dung kiến nghị để có cơ chế thí điểm đặc thù cho ĐHQG-HCM, ĐHQG-HCM cần đề xuất Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định quy định cơ chế thí điểm đặc thù cho ĐHQG-HCM theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương khóa 13 về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, đó là: đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo hướng tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các tổ chức khoa học và công nghệ, các cơ sở giáo dục đại học trong việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo và các chức danh khoa học.
Hơn nữa, ĐHQG-HCM có đặc thù, là tổ hợp các trường đại học, viện nghiên cứu khoa học thành viên thuộc các lĩnh vực chuyên môn khác nhau, tổ chức theo hai cấp để đào tạo các trình độ của giáo dục đại học, có người đứng đầu do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm; có hệ thống các đơn vị chuyên môn hỗ trợ liên kết chặt chẽ với nhau: Hội đồng ĐHQG-HCM, Hội đồng khoa học và đào tạo, Hội đồng đảm bảo chất lượng, Văn phòng và các ban chức năng, các đơn vị thành viên và các đơn vị trực thuộc nên ĐHQG-HCM có đầy đủ năng lực triển khai thực hiện. Cơ chế này sẽ thí điểm trong 5 năm và áp dụng trong phạm vi nội bộ ĐHQG-HCM. Khi rời ĐHQG-HCM, các nhà khoa học sẽ không còn chức danh GS, PGS.
Về tiêu chuẩn GS, PGS thì bám theo Quyết định số 37 nhưng linh động hơn, uyển chuyển hơn, thậm chí bổ sung thêm một số yêu cầu theo thông lệ quốc tế như: đóng góp về tài chính cho đơn vị, về chính sách cho cộng đồng; tham gia các mạng lưới khoa học trong nước và quốc tế.
Về hội đồng xét công nhận, TS Dung đề xuất chỉ nên có 1 hội đồng để xét duyệt là Hội đồng Giáo sư cấp ĐHQG-HCM. Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành quyết định thành lập Hội đồng GS cấp ĐHQG-HCM; bổ nhiệm Chủ tịch, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký và các Phó Chủ tịch theo đề nghị của Giám đốc ĐHQG-HCM. Hội đồng đảm bảo cải cách thủ tục hành chính và chuyên môn hóa, đảm bảo công khai, minh bạch và đây là yêu cầu quan trọng nhất.
Chủ tịch Hội đồng GS cấp ĐHQG-HCM sẽ ký quyết định công nhận và cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS cho các ứng viên. Trường Đại học thành viên hoặc các đơn vị trực thuộc sẽ triển khai việc bổ nhiệm. Đối với hồ sơ xét duyệt, các ứng viên chỉ cần nộp hồ sơ điện tử và chỉ nộp báo cáo tổng hồ sơ, mục lục chi tiết, vị trí lưu trữ minh chứng trên hồ sơ điện tử. ĐHQG-HCM sẽ sử dụng ngân sách của mình để thực hiện toàn bộ quá trình xét và công nhận các chức danh GS, PGS.
Hãy là người bình luận đầu tiên