Nghiên cứu mức độ METHYL hóa của một số gen liên quan đến bệnh ung thư vú và ung thư cổ tử cung - NCS. Trương Kim Phượng

Tên đề tài luận án: Nghiên cứu mức độ METHYL hóa của một số gen liên quan đến bệnh ung thư vú và ung thư cổ tử cung 
Ngành: Công nghệ sinh học
Mã số ngành: 62420201
Họ tên nghiên cứu sinh: Trương Kim Phượng
Khóa đào tạo: năm 2013 (Đợt 2)
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lê Huyền Ái Thúy
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG.HCM
1. Tóm tắt nội dung luận án
Khảo sát mức độ methyl hóa của một số gen liên quan đến bệnh ung thư vú và ung thư cổ tử cung, nghiên cứu đã được thực hiện bằng: phân tích tổng hợp (meta-analysis) kết hợp thực nghiệm (nghiên cứu ca chứng), nhằm khảo sát tính chất methyl hóa bất thường tại các đảo CpG thuộc vùng promoter của các gen ức chế khối u; các gen BRCA1, p16INK4a, cyclin D2, GSTP1 và RASSF1A (ung thư vú) và DcR1, p16INK4a, DAPK, RARβ và APC (ung thư cổ tử cung). 
Kết quả phân tích tổng hợp ghi nhận sự tương quan mạnh giữa tính chất methyl hóa vượt mức (hypermethylation) tại các đảo CpG thuộc vùng promoter các gen BRCA1, cyclin D2, p16INK4α, GSTP1, RASSF1A và bệnh ung thư vú; cũng như sự tương quan mạnh giữa tính chất methyl hóa vượt mức (hypermethylation) tại các đảo CpG thuộc vùng promoter các gen p16INK4α, DAPK, RARβ và bệnh ung thư cổ tử cung. 
Kết quả thực nghiệm trên mẫu bệnh phẩm người bệnh Việt Nam ghi nhận: tính chất methyl hóa bất thường tại đảo CpG thuộc vùng promoter các gen BRCA1, cyclin D2, p16INK4α, GSTP1, RASSF1A lần lượt là 82,1%, 62,1%, 49,5%, 43,2%, 42,1% trên mẫu bệnh mô ung thư vú và 0%, 10%, 15%, 0%, 15% trên bộ mẫu mô (vú) lành. Tính chất hypermethylation xảy ra trên bất kỳ 1 trong 5 gen mục tiêu (MI0,2) là 100%. 
Tính chất methyl hóa bất thường tại đảo CpG thuộc vùng promoter các gen APC, DcR1, p16INK4α, DAPK, RARβ lần lượt là 75%, 50%, 63,9%, 66,7%, 77,8% trên bộ mẫu dịch phết tế bào cổ tử cung nhiễm HPV (Human papilloma virus) type độc; 12,5%, 16%, 8%; 12%, 4% trên bộ mẫu dịch phết tế bào cổ tử cung nhiễm HPV type lành; 30%, 14,6%, 22,9%, 2,1%, 2,1% trên bộ mẫu dịch phết tế bào cổ tử cung không nhiễm HPV. Tính chất hypermethylation xảy ra trên bất kỳ 1 trong 4 gen mục tiêu DcR1, p16INK4α, DAPK và RARβ (MI0,25) là 100%. 
2.Những kết quả mới của luận văn 
Các kết quả của luận án đóng góp cơ sở dữ liệu khoa học cho lĩnh vực nghiên cứu ung thư vú và cổ tử cung ở cấp độ phân tử, tập trung vào tính chất epigenetic - hypermethylation. 
- Tần số methyl hóa cao vượt mức ở các gen ức chế khối u BRCA1, cyclin D2, p16INK4α, GSTP1, RASSF1A có tính tương quan mạnh với ung thư vú, người bệnh Việt Nam. 
- Tần số methyl hóa cao vượt mức ở các gen ức chế khối u APC, DcR1, p16INK4α, DAPK, RARβ có tính tương quan mạnh với tiền ung thư cổ tử cung, người bệnh Việt Nam.
3. Các ứng dụng/ khả năng ứng dụng trong thực tiễn hay những vấn đề còn bỏ ngõ tiếp tục nghiên cứu 
Việc phân tích kết hợp tính chất hypermethylation của nhóm các gen ức chế khối u (5 gen cho ung thư vú và 5 gen cho ung thư cổ tử cung) đã cung cấp một cơ sở khoa học về tính chất epigenetic này - xác định được yếu tố nguy cơ mang tính đặc trưng ở bệnh ung thư vú và tiền ung thư cổ tử cung ở người Việt Nam. Cơ sở khoa học về tính chất epigenetic này làm tiền đề cho các nghiên cứu tiếp theo trên nhiều loại mẫu lâm sàng khác nhau, nhiều cộng đồng dân cư với điều kiện sinh môi khác nhau, nhằm hướng tới việc sử dụng chúng như một dấu chứng sinh học đặc trưng cho từng bệnh ung thư, xác nhận cơ sở khoa học cho các thử nghiệm lâm sàng trong tiên đoán, chẩn đoán sớm, thử nghiệm các phương thức điều trị bệnh mới, trên người bệnh Việt Nam. 
Vấn đề cần được tiếp tục nghiên cứu: 
- Tiếp tục phát triển nghiên cứu, tập trung vào loại mẫu không xâm lấn như huyết thanh, nước tiểu, v.v, ... thu nhận từ các bệnh nhân nghi ngờ mắc ung thư vú hay ung thư cổ tử cung, hoặc ung thư vú hay ung thư cổ tử cung ở các giai đoạn sớm (I hoặc II) nhằm củng cố các dữ liệu phân tử này.
- Tiến tới ứng dụng kết quả nghiên cứu trong việc thiết kế các chương trình nghiên cứu mang tính thử nghiệm lâm sàng như sàng lọc hay chẩn đoán sớm bệnh, hoặc thử nghiệm các phương pháp chẩn đoán hay điều trị dựa trên tính chất epigenetic – hypermethylation trên các gen ức chế khối u này.